Hose and Flexible Tubing : ไขความลับ Hose ชนิดต่างๆ

สาย Hose เป็นสิ่งที่ทุกคนคุ้นเคยและใช้งานกันอยู่บ่อยครั้ง แล้วเราจะรู้ได้ยังไงกันว่าวัสดุที่เราเลือกใช้นั้นเหมาะสมกับลักษณะงาน และสารเคมีที่จะนำมาใช้ ไม่ต้องปวดหัวกันอีกต่อไป วันนี้เราจะมาไขปริศนาให้คุณเอง

Hose ของ Swagelok จะแบ่งประเภทตามวัสดุที่ใช้ทำ Inner Core (แกนกลาง) ดังนี้

1. PTFE/PFA Hose (สายเทปล่อน)

2. Metal Hose (สายโลหะ)

3. Flexible Hose (ท่อโลหะอ่อน)

4. Nylon Hose (สายไนล่อน) /Polyamide Hose

5. Vinyl Hose (สายพลาสติกอ่อน)

6. Polyethylene Hose (สายโพลีเอทิลลีน)

7. Rubber Hose (สายยาง)

1. PTFE/PFA Hose (สายเทปล่อน) 

PTFE ( Polytetrafluoroethylene ) มีความสามารถในการทนต่อการกัดกร่อนจากสารเคมีได้ดี และเนื่องจากพื้นผิวของเทปล่อนมีความลื่นทำให้สารเคมีหรือของไหลที่มีความหนืดสูงไม่สามารถยึดติดกับผิวของเทปล่อนได้ทำให้ของไหลไหลลื่น และมีอัตราการไหลที่ดี ไม่มีปัญหาด้านการแตกตัว ทนแสงแดดและรังสียูวี สามารถใช้งานตากแดด ตากฝนได้ สามารถทนอุณหภูมิได้ตั้งแต่ -53 ถึง 230 °C  มีอัตราการไหลที่สูงกว่าอัตราการไหลในท่อสแตนเลส สามารถใช้งานกับงานไอน้ำได้ มีสีขาวขุ่นไม่ใส สำหรับข้อด้อยของเทปล่อนนั้นคือเรื่องการซึมของก๊าซ เพราะตัวเนื้อของเทปล่อนโดยธรรมชาติจะมีรูพรุน ทำให้มีโอกาสที่ ก๊าซโมเลกุลเล็กๆจะซึมผ่านจากชั้น Core ออกมาสู่ภายนอกได้

 จริงอยู่ที่เทปล่อน สามารถทนต่อสารเคมีได้หลายชนิด แต่ยกเว้นกลุ่มธาตุแอลคาไลน์ที่ไม่สามารถใช้งานร่วมกับเทปล่อนได้ 3 ชนิดคือ ลิเทียม (Li), โซเดียม (Na), และ โพแทสเซียม (K)

รวมถึงสารที่ควรพิจารณาเป็นพิเศษในการใช้งานร่วมกับเทปล่อนอีก 14 ชนิด ดังต่อไปนี้

1.1 PFA ( Perfluoro alkoxy )         

 

Material อีกประเภทที่มีจุดเด่นในเรื่องของความใสที่มากกว่า PTFE และคุณสมบัติทางกายภาพที่ยืดหยุ่นสูงกว่า มีจุดหลอมเหลวต่ำกว่า อ่อนตัวและโค้งตัวได้มากกว่า PTFE เนื่องจาก PFA มีสีใส ทำให้มองเห็นของไหลได้ชัดเจน สามารถทนอุณหภูมิได้สูงสุดไม่เกิน 260 °C

2. Metal Hose (สายโลหะ)

สามารถทนต่อสารเคมีได้หลากหลาย (แต่ไม่เท่ากับเทปล่อน) จุดเด่นคือสามารถทนอุณหภูมิได้ตั้งแต่ -200 ถึง 454 °C (และสูงสุดที่ 537 °C สำหรับรุ่น FX Series) และทนต่อแรงดันได้สูงสุดถึง 6000 psig (FX Series ¼”) สามารถใช้งานกับไอน้ำได้ ด้วยความเป็นโลหะจึงสามารถป้องกันการซึมและรั่วไหลของก๊าซได้ดีกว่า PTFE 

3. Flexible Hose (สายโลหะอ่อน) 

Flexible Tubing หรือ Convoluted Metal Tubing นั้นเป็นท่อโลหะที่มีความยืดหยุ่น สามารถทนต่อสารเคมีได้หลากหลาย (แต่ไม่เท่า TPFE) สามารถทนต่ออุณหภูมิได้ตั้งแต่ 20 ถึง 537 °C สามารถใช้ได้ในสภาวะสูญญากาศที่ต่ำมากๆ (10^-9 torr) ไปจนถึง 25 - 100 psig และเนื่องจากเป็นโลหะจึงสามารถทนการรั่วซึมของก๊าซได้ดีเช่นเดียวกับ Metal Hose 

4. Nylon Hose (สายไนล่อน)  

Nylon Hose หรือในอีกชื่อหนึ่งคือ Polyamide Hose สามารถทนทนต่อสารเคมีได้หลายชนิด แต่ไม่เท่าเทปล่อน สามารถทนต่ออุณหภูมิได้ตั้งแต่ -40 °C ถึง 65 °C (รุ่น 7R, 8R, 7N และ 8N Series รับได้ถึง  93 °C) ทนต่อแรงดันได้ดีสูงสุดยู่ที่ 5000 psig มักนิยมนำไปใช้กับน้ำมันไฮดรอลิก และในรุ่น NG Series สามารถนำไปใช้งานกับก๊าซ NGV ได้อีกด้วย

5. Vinyl Hose (สายพลาสติกอ่อน)

มีลักษณะเป็นพลาสติกอ่อน บาง ยวบ ยืดหยุ่นได้ ราคาถูก เหมาะกับงานที่ใช้แรงดันต่ำมากๆ เช่นงานลม และมีลักษณะเป็นสีใสทำให้สามารถมองทะลุเห็นสิ่งที่ไหลผ่านได้ง่าย ทนอุณหภูมิได้อยู่ที่ -40 ถึง 73 °C สามารถใช้งานกับ Swagelok Tube Fitting (ข้อต่อสแตนเลส) ได้แต่จำเป็นต้องใช้คู่กับ Tubing insert (หางไหล/หางปลาไหล) และหากคุณใช้ hose ชนิดนี้ร่วมกับ End connection อื่นๆ คุณจำเป็นจะต้องใส่ Tubing insert และ Hose Clamps เพื่อช่วยในการล็อคข้อต่อและสาย Hose เพื่อไม่ให้หลุดออกจากกัน แต่ถ้าคุณเลือกใช้ End connection ในรุ่น HC series คุณไม่จำเป็นที่จะต้องใส่ Tubing insert อีก ใช้แค่ Clamps ก็เพียงพอ

                                     

6. Polyethylene Hose (สายโพลีเอทิลลีน)

ออกแบบมาให้เหมาะกับการใช้งานกับก๊าซ ที่มีการกระจายตัวของประจุไฟฟ้าสถิต Polyethylene Hose ผลิตจากยางสังเคราะห์จากพลาสติก ทนสารเคมีได้มากกว่า Rubber Hose ทนแดดและฝน และยังมีคุณสมบัติคล้ายๆกับ Nylon Hose เพียงแต่มีข้อจำกัดในการทนกัดกร่อนสำหรับสารเคมีบางชนิดสามารถรับแรงดันได้ถึง 5000 psig นิยมนำไปใช้งานในระบบไฮดรอลิก 

7. Rubber Hose (สายยาง) 

สำหรับ hose ชนิดนี้ Swagelok มีผลิตออกมารุ่นเดียวคือรุ่น  PB Series ซึ่งชั้นแกนกลางของ hoseชนิดนี้ทำมาจากยางไนไตร (Buna-N) แบบราบเรียบ (Smooth-bore) ชั้นเสริมแรง ทำมาจาก ใยสังเคราะห์ (Fiber) และปลอกชั้นนอก ทำมาจากยางไนไตร (Buna-N) หรือ ยางนีโอพรีน (Neoprene) ซึ่งตัวสายสามารถทนต่อ Ozone ได้, สามารถป้องกันรอยขีดข่วน และป้องกันไฟได้อีกด้วย (อยู่ภายใต้มาตรฐาน 30CFR Part 18)  เหมาะสำหรับงานที่ใช้ลม หรือน้ำมันที่ใช้แรงดันต่ำ 

การเชื่อมต่อ Hose เข้ากับ End connection

การเชื่อมต่อ Hose เข้ากับ End connection นั้นมีอยู่ 3 รูปแบบได้แก่

1.การย้ำสาย Hose

การย้ำสาย Hose คือ กระบวนการนำสาย Hos เปลือย ที่ยังไม่ได้ติดตั้ง End Connection เข้ากับปลายสายมาเข้าเครื่องจักร ก่อนจะนำ End Connection ที่ติดกับหัวล็อคคอสาย Hose มาสวมและใช้เครื่องจักรออกแรงกดให้หัวล็อคย้ำเข้ากับสาย Hose จึงสามารถนำไปใช้งานได้

ประเภทของหัวล็อคย้ำ

หัวล็อคย้ำสายของ Swagelok สามารถแบ่งได้ 3 ประเภท โดยขึ้นอยู่กับ Series และประเภทของวัสดุแกนกลางของสาย Hose ดังต่อไปนี้

1.1 Crimp Collar : หัวล็อคย้ำสายใช้ใน กลุ่ม Fluoropolymer Hose (สายเทปล่อน)

1.2 Swage Collar : หัวล็อคย้ำสายใช้ใน กลุ่ม Nylon และ Polyethylene Hose (สายไนล่อนและโพลีเอทิลีน) สามารถใช้คู่กับ Push-On Tool ที่เป็นแบบ manual ตัวเครื่องสามารถยกพกพาได้ นิยมใช้ในการอัด End Connection เข้ากับ Hose  

1.3 Weld Collar : หัวล็อคย้ำสายใช้ใน กลุ่ม Metal Hose (สายโลหะ)

2.การคว้านสาย (groove)

นิยมใช้กับ PFA fitting ทำให้ภายใน Hose เป็นร่องเนื่องจาก PFA fitting และ hose ตัวนี้เป็นพลาสติกเมื่อใช้คู่กันจะทำให้ลื่นถ้าใช้การย้ำแบบธรรมดาอาจจะลื่นหลุดจากกันได้

3.การใช้ Tube Insert และ Clamps

การเชื่อมประเภทนี้จะต้องใช้  Tube Insert (หางไหล) ใส่เข้าไปข้างใน hose และใส่ clamps เพื่อล็อคให้ทั้งสองตัวไม่หลุดจากกัน นิยมใช้ใน hose ที่มีความอ่อนมากๆ เช่น  Vinyl Hose เป็นต้น

อันที่จริงแล้ว Clamps สามารถใส่ได้กับ Hose หลายประเภท เพียงแต่ hose บางประเภทไม่ได้มีลักษณะอ่อนนิ่ม ยืดหยุ่นน้อยจึงไม่จำเป็นต้องใส่ clamps เพิ่มให้เปลือง

รู้หรือไม่คุณสามารถเลือก Custom Hose และ End connection เข้าด้วยกันเพื่อให้ตอบโจทย์การใช้งานของคุณโดยเฉพาะ ทาง Swagelok Custom Solutions ของเราจะช่วยคุณเอง เรามีเครื่องมือที่ทันสมัย มาพร้อมกับผู้เชี่ยวชาญมากประสบการณ์ที่จะช่วยประกอบ ทดสอบ แถมยังรับประกันสาย hose ให้อีกด้วยนะ

นอกจากนี้เรายังมีบริการ Hose Advisory Services จากทีม Onsite Services ที่จะช่วยตรวจสภาพ Hose พร้อมให้คำปรึกษาในการเลือก และใช้งาน Hose ที่ถูกต้อง เพื่อช่วยยืดอายุการใช้งาน และเพื่อความปลอดภัยสูงสุดของคุณ

ท้ายที่สุดนี้ เราขอแสดงความยินดีกับผู้โชคดีทั้ง 3 ท่านที่ได้รับ หมวก Swagelok ซึ่งเป็นรางวัลพิเศษในครั้งนี้ ขอแสดงความยินดีด้วยนะคะ ท่านสามารถติดต่อผ่าน Offical Line ของ Swagelok Thailand เพื่อรับของรางวัลได้เลยนะคะ